علی شیبانیابوالحسن علی بن حسن شیبانی، معروف به ابن اعرابی از مهندسان، ریاضی‌دانان، منجمان، موسیقی‌دانان قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوالحسن علی بن حسن بن عبید بن محمد بن سعد بن ایاس شیبانی، معروف به ابن اعرابی، ابن اعرابی شهرت چند تن از دانشمندان و محدثان است و گاه چنین برمی‌آید که منابع، داده‌های اینان را در هم آمیخته باشند. این فرد آوازه چندانی نداشته و زیست‌نامه او هم گزارش نشده است. در منابع او را با عنوان علی بن الاعرابی می‌یابیم، ولی گفته‌های منابع یکسان و هم‌خوان نیست. نخستین کس ابن ندیم است که او را اهل کوفه، از خاندان بنی شیبان و فردی فاضل و دانشمند و پیش‌گام در رشته و تخصص خود آورده که کتابی به نام المسائل و الاختیارات داشته است. و از تخصص او نام نبرده، اما در شمار مهندسان، ریاضی‌دانان، منجمان، موسیقی دانان و... جای داده است. شاید به همین خاطر است که برخی منابع او را منجم لقب داده‌اند و ابن ماکولا به‌صراحت او را مشهور به اخترشناسی معرفی می‌کند. برهان‌الدین حلبی وی را کوفی نمی‌داند، بلکه واسطی تهامی می‌نامد و همانند ذهبی او را متهم می‌کند که خبری جعلی و دروغ را با سند صحیح گزارش کرده است. ۲ - اساتید و شاگردانبه هر‌حال علی بن اعرابی اساتید و شاگردانی داشته که علی بن عمروس انصاری، عبدالله بن غمر بجلی، ابوخالد یزید بن یحیی خزاعی، ابوالعتاهیه اسماعیل بن قاسم (م ۲۱۱ق)، ابوبکر بن ابی شیبه و عبدالله بن محمد بن ابراهیم قیسی کوفی (م ۲۳۵ق) از اساتید، و قاضی ابوعبدالله حسین بن اسماعیل محاملی (م ۳۳۰ق)، ابوبکر محمد بن جعفر بن محمد خرائطی (م ۳۲۷ق)، ابومحمد قاسم بن محمد بن بشار انباری (م ۳۰۵ق) و عبدالله بن ابی سعد وراق در شمار شاگردان اویند. ۳ - درگذشتتاریخ درگذشت علی شیبانی به دست نیامد، ولی به استناد وفات اساتید و شاگردانش به‌دست می‌آید که وی در قرن سوم می‌زیسته و به احتمال زیاد در نیمه دوم این قرن درگذشته است. گویا علی بن اعرابی که در سال ۲۸۷ق پس از اسارت ابوثابت در جنگ با رومیان از سوی مردم به امارت و فرماندهی طرسوس برگزیده شد، همین فرد است که در آن زمان پیرمرد بوده و به تصریح طبری از میان افراد سالخورده که بازمانده از جنگ بودند، انتخاب شد. ۴ - پانویس۵ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۴۳، برگرفته از مقاله «علی شیبانی». رده‌های این صفحه : ریاضی‌دانان قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | منجمان قرن 3 (قمری) | موسیقی‌دانان قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم | مهندسان قرن 3 (قمری)
|